De cultuurfilosoof Campbell onderzocht oude mythen, sprookjes en andere verhalen
en ontdekte daarin een grondpatroon. Ze gaan over het ‘ik’ dat reist
van ego naar zelf. Ze vertellen over de fasen van het pad van de individuatie.
Hij onderscheidde zeven stappen en voegde die samen tot wat hij noemde ‘De
weg van de held.’
Niet alle verhalen bevatten alle thema’s. Sommige gaan over maar één
fase. Andere vertellen de hele weg, zoals het verhaal over Odysseus, of Parsival.
In elk mens schuilt een diep verlangen zichzelf te zijn. Vaak wordt dat verlangen
geofferd aan de verwachtdingen van anderen. Maar soms kan dat verlangen
weer worden geactiveerd. Eén of andere gebeurtenis wekt dat verlangen.
We worden geroepen. Dat is het begin van de weg. In mythes en sprookjes meestal
bij geheimzinnige plekken in een donker woud of bij een bron, of onder een oude
boom.
Op een bepaalde manier zijn deze plaatsen zowel vreemd als vertrouwd. De roep
is meestal onverwachts, en nodigt de held uit een reis te ondernemen. In het verhaal
een letterlijke reis, maar die reis staat symbool voor een persoonlijke transformatie.
De roep of het verlangen maant de held iets te doen. Er
zijn duizend en één goede redenen om niet aan de roep te beantwoorden.
De medeleden van de groep waartoe je behoort dreigen meer of minder subtiel met
uitstoting, gerechtvaardigd met allerlei argumenten: wie denk je wel dat je bent,
wat een uitslover ben jij, je kunt ons niet in de steek laten, dat is toch niet
voor jou weggelegd, dat kun je niet maken enz. enz.
Ze appelleren daarmee aan je angst voor eenzaamheid, die dikwijls een reden vormt
om niet aan de roep te beantwoorden. Als je dat wel wilt, dan vraagt dat om een
ferm besluit, een wilsbesluit of misschien meer een daad van overgave, die dikwijls
het karakter heeft van bewust de eenzaamheid binnen te gaan.
Het innerlijk verlangen helpt de held het besluit te nemen z’n verlangen
te volgen ondanks de weerstanden.
Als de held zich op zijn weg begeeft zal hij helpers aantreffen, in mythes en
sprookjes meestal ergens onderweg op zijn pad, langs de kant van de weg, kort
na het verlaten van een stad of het ouderlijk huis.
Dikwijls een oude man of vrouw, soms ook sprekende dieren. Ze geven de held een
magisch voorwerp, een toverspreuk, of een oude veerman zet hem over een rivier.
Buiten de grens van het dorp of buiten het woud of aan de overkant van de rivier wacht de held ook een monster of een vijand die overwonnen moet worden. Soms in afzichtelijke vormen (gnomen, reuzen, draken). Dat zijn onze eigen angsten. Die angsten moeten worden overwonnen, soms in een strijd op leven en dood.
Op zijn verdere weg wachten de held allerlei beproevingen. Deze beproevingen overwinnend wordt de held naar zijn bestemming gevoerd (Odysseus: terugkeer naar Ithaka). Dat is de eigenlijke queeste, de levenstaak.
Het vinden van zijn bestemming is een ervaring van volmaakte eenheid, uitgedrukt in het beeld van de mystieke bruiloft. In deze vereniging van de leefwereld met een innerlijk domein betreedt de held een nieuwe dimensie van het zijn. Zijn rol in de samenleving (ego) is één geworden met de krachten van zijn innerlijk wezen (Zelf). De held is een heel mens geworden.
De staat van heelheid is een heerlijke ervaring. Maar tevens de laatste barrière.
De held wil daar blijven hangen. Hij moet weer terug naar de wereld als ‘gewoon’
mens. Moet helpers en eventuele magische objecten of magische vermogens achterlaten.
Je kunt
nu zelf ‘magisch helper’ worden door anderen te bemoedigen ook hun eigen
weg te gaan.
Samenvatting door Bram Moerland uit Joseph Campbell, 'De held met de duizend
gezichten'.
Je kunt deze tekst downloaden als
pdf document.
Dit is een pagina van de website www.brammoerland.com